Nowy skaner do prześwietlania wagonów kolejowych w Izbie Celnej w Przemyślu
Wykorzystanie RTG w Służbie Celnej
Nowe urządzenie rentgenowskie do prześwietlania wagonów kolejowych zlokalizowane jest na linii dwutorowej na kolejowym przejściu granicznym w Medyce.
Jest to pierwsza tego typu inwestycja w Polsce. Jej koszt to 20.787.000 zł. Zakup skanera sfinansowany został w ramach Programu Modernizacji Służby Celnej 2008-2011.
Skaner kolejowy typu Eagle R90 zainstalowany na przejściu granicznym w Medyce wykorzystywany będzie do prześwietlania wagonów kolejowych przewożących ładunki z pominięciem lokomotyw i wagonów z ludźmi.
W celu ochrony przed promieniowaniem obsługi lokomotyw zastosowano szereg zabezpieczeń, m.in : system komputerowy automatycznie pomijający lokomotywę ( jedną lub dwie) , system wykrywający osie kół lokomotyw i wagonów w strefie wjazdowej i wyjazdowej. Wzmocnieniu kwestii związanych z bezpieczeństwem służą również systemy telewizji dozorowej umożliwiające podgląd każdego miejsca w strefie działania skanera. Kamery zainstalowano również na wjeździe i wyjeździe ze strefy bezpieczeństwa. Ze względów bezpieczeństwa system wyposażono w wielotonowe syreny alarmowe, które działają przed włączeniem promieniowania X. Skaner R90 wyprodukowano zgodnie z normami jakościowymi obowiązującymi w USA , Europie i Azji. Urządzenie spełnia wszystkie kryteria bezpieczeństwa jądrowego obowiązujące w Unii Europejskiej i Polsce. Spełnienie norm bezpieczeństwa potwierdzają badania dozymetryczne urządzenia wykonane w dniu 18.08.2011r. przez Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej z Warszawy.
W codziennej pracy Służby Celnej oraz wielu służb, których celem jest ochrona granic, zapewnienie bezpieczeństwa w ruchu lotniczym, przemieszczaniu przesyłek pocztowych, ładunków i towarów, stosowane są skanery rentgenowskie.
Promieniowanie rentgenowskie wykorzystywane w tych urządzeniach jest wytwarzane w lampach rentgenowskich lub akceleratorach. Urządzenia możemy podzielić w zależności od zastosowania :
- skanery rtg. stacjonarne do bagażu,
- skanery rtg. stacjonarne do palet ,
- skanery mobilne /samojezdne/ do prześwietlania ładunków cargo tj. samochodów ciężarowych , kontenerów , autobusów i samochodów osobowych,
- skanery stacjonarne do samochodów ciężarowych i kontenerów,
- skanery typu bramowego /na szynach/ do prześwietlania samochodów ciężarowych , kontenerów , autobusów i samochodów osobowych,
- skanery do wagonów kolejowych.
Kolejny podział skanerów to :
- skanery stosowane do prześwietlania ładunku - w trakcie przejazdu samochodu przez skaner z pominięciem kabiny kierowcy ,
- skanery stosowane do prześwietlania ładunku - po ustawieniu pojazdu przed skanerem kierowca opuszcza kabinę i wtedy skanowany jest cały pojazd /kabina plus ładunek.
Każdy skaner rentgenowski musi spełnić kilka bardzo istotnych zasad bezpieczeństwa:
- zgodnie z przepisami polskiego prawa atomowego, skanerami rtg wykorzystywanymi do kontroli samochodów ciężarowych, kontenerów, autobusów i samochodów osobowych, nie wolno prześwietlać ludzi i zwierząt,
- skanery rentgenowskie muszą posiadać wyznaczone przez producenta urządzenia, strefy bezpieczeństwa, w obrębie których w trakcie skanowania nie mogą przebywać ludzie lub posiadać (jak w przypadku skanerów stacjonarnych gdzie przejeżdża kierowca w kabinie) zabezpieczenia techniczne/elektroniczne, optyczne, kamery CCTV, które pozwalają na prześwietlenie tylko części ładunkowej bez prześwietlania kabiny wraz z kierowcą,
a także
- przed przyjęciem urządzenia od producenta każdy ze skanerów wszystkich typów musi przejść szereg testów i pomiarów. Na producencie ciąży obowiązek wykazania, że urządzenie spełnia obowiązujące normy prawa krajowego oraz międzynarodowego, w tym Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, posiada zezwolenie na obrót na terenie RP wydawane przez Państwową Agencję Atomistyki oraz Światową Organizację Zdrowia w zakresie bezpieczeństwa podczas jego użytkowania.
- w trakcie przyjęcia skanera w miejscu jego instalacji w Służbie Celnej przeprowadzane są każdorazowo pomiary dozymetrycze potwierdzające, że urządzenie jest bezpieczne zarówno dla obsługi skanera jak i dla kierowców czy podróżnych.
Każdy z użytkowanych w Służbie Celnej skanerów musi posiadać osobne dla każdej lokalizacji zezwolenie wydane przez Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki, a także podlega systematycznych badań, które jednoznacznie wykazują, czy urządzenie jest bezpieczne dla obsługi i podróżnych czy tez należy je wyłączyć z eksploatacji.
Funkcjonariusze Służby Celnej, obsługujący urządzenia rtg, przeszli szereg szkoleń specjalistycznych i mają pełną świadomość, że odpowiadają nie tylko za swoje bezpieczeństwo, ale także za kierowców i podróżnych. Co więcej, urządzenia wykorzystywane w Służbie Celnej nie niszczą żywności ani jej nie napromieniowują , nie niszczą ani nie uszkadzają żadnych nośników danych w tym komputerów , pamięci wymiennych lub urządzeń elektronicznych w tym tel. komórkowych oraz nie niszczą ani nie uszkadzają błon fotograficznych, nawet bardzo czułych.
Systemy bezpieczeństwa zastosowane we wszystkich urządzeniach spełniają wymagania norm USA , europejskich oraz międzynarodowych (International Commission on Radiological Protection)i nie przekraczają dawki promieniowania dla obsługi i osób postronnych wartości 1 mSv/rok (1 milisiwert na rok).
