Scania gotowa do ciężkiej pracy
Trudne warunki pogodowe i teren nieutwardzony to środowisko naturalne dla samochodów budowlanych. Jak radzą sobie w rzeczywistości, można się było przekonać podczas Scania Test Tour 2011. Głównymi bohaterami jazd testowych podczas tego spotkania były 3- i 4-osiowe wywrotki.
Co roku Scania w kilkunastu miejscowościach w całej Polsce organizuje cykl spotkań z prezentacjiąciężarówek. Zdaniem organizatora jest to najlepszy sposób na nawiązanie dialogu z klientami. Potencjalni odbiorcy mogą się najlepiej przekonać, jakie możliwości mają samochody budowlane, testując je w ich rzeczywistych warunkach pracy Uczestniczyliśmy w kwietniowej prezentacji Scania Test Tour zorganizowanej w kopalni piasku w Janowcu k. Puław, gdzie zaprezentowano nowe rozwiązania poprawiające własności trakcyjne i wytrzymałość konstrukcji testowanych pojazdów. Zastosowano w nich wzmocnione półosie napędowe i wyższe („wolniejsze”) przełożenia w osiach ze zwolnicami w piastach kół. Zmieniono także wygląd zewnętrzny kabin serii G. W kabinie zastosowano łatwiejszy, bardziej intuicyjny w obsłudze, obrotowy przełącznik umożliwiający sekwencyjne załączanie blokad poszczególnych mechanizmów różnicowych.
Gotowe do ciężkiej pracy
Do testu podstawiono pełną gamę samochodów ciężarowych Scania w konfiguracjach: 4x4, 6x6, 8x4 oraz 8x6 z silnikami o mocy 360 KM (265 kW) i 400 KM (294 kW) dostępnej przy prędkości obrotowej 1900 obr/min z maksymalnym momentem obrotowym wynoszącym odpowiednio 1900 Nm i 2100 Nm w zakresie 1000–1300 obr/min ze skrzynią biegów 12+2. Oczywiście w ofercie Scanii jest duży wybór innych silników, obejmujących jednostki napędowe spełniające normy emisji spalin Euro V i EEV, o mocy maksymalnej od 230 (169 kW) do 730 KM (537 kW). Do wymagań jazdy w terenie nieutwardzonym zostały one odpowiednio przygotowane konstrukcyjnie. Skrzynie biegów są dwuzakresowe z półbiegami, wyposażone lub nie w bieg pełzający oraz zautomatyzowany układ zmiany przełożeń. W zależności od zastosowania użytkownik ma duży wybór osi napędowych z pojedynczą przekładnią główną lub ze zwolnicami w piastach kół pozwalających na dostosowanie układu napędowego do indywidualnych potrzeb pod względem osiągów i własności trakcyjnych. Konkurencyjna masa własna podwozia w połączeniu z solidną budową oznacza, że pojazd budowlany Scania możne przewieźć więcej ładunku bez negatywnego wpływu na trwałość. Technicznie dopuszczalne masy całkowite często są wyższe od nominalnych, zapewniając przydatny margines wytrzymałości zwiększający trwałość pojazdu.
W testowanych pojazdach zastosowano zmodernizowane pojedyncze i podwójne osie napędowe ze zwolnicami w piastach kół, które zwiększają własności trakcyjne w terenie. Wszystkie osie ze zwolnicami w piastach kół zostały wyposażone w sztywniejsze półosie napędowe. Jednocześnie w osiach o największej nośności zastosowano większe przełożenie zwolnic. Zmiany te pozwalają uzyskać większą przyczepność kół i zmniejszyć ryzyko ich zakopania na bezdrożach. Lekkie osie Scania ze zwolnicami w piastach kół są obecnie dostępne także w pojazdach 4x4. W celu zwiększenia prześwitu i przyczepności kół podwozia przeznaczone pod zabudowę wywrotką o dużej ładowności wyposażono w nowe czopy nośne zawieszenia i wysoko zamocowane siłowniki hamulcowe. Dzięki zastosowaniu większego („wolniejszego”) przełożenia zwolnic istnieje możliwość uzyskania większego maksymalnego całkowitego przełożenia osi napędowej – 7,50 (wcześniej 6,50) – co powoduje dalsze zredukowanie naprężeń we wszystkich podzespołach układu napędowego, zwłaszcza w trudnych warunkach eksploatacji, np. górnictwie.
Przyjemność prowadzenia
Przygotowaną przez organizatorów trasę testową charakteryzowało piaszczyste podłoże i duże różnice wzniesień z ciasnymi zakrętami. Dzięki temu można było poznać własności trakcyjne testowanych pojazdów i porównać, jak sobie radzą w trudnym terenie w zależności od konfiguracji napędu. Samochody z napędem na wszystkie osie 4x4 i 6x6 pokonywały tor przeszkód bez większych kłopotów. Natomiast auta o konfiguracji napędu 6×4, 8×6, a szczególnie 8×4, miały niekiedy spore trudności. Prowadzenie samochodu z układem napędowym 8×4, aby wygrać z niełatwym terenem, wymagało od kierowcy dużego doświadczenia i dostarczało dodatkowych wrażeń. Niezbędne stawało się sięgnięcie po pomoc w postaci blokad mechanizmów różnicowych – wtedy samochody na grząskim piaszczystym gruncie czy stromych podjazdach radziły sobie zdecydowanie lepiej. Dobrze skonfigurowane zawieszenie o dużym skoku oraz odpowiednio dobrane kąty natarcia, zejścia i rampowy sprawiały, że terenowe nierówności nie stanowiły dla budowlanych Scanii przeszkód nie do pokonania. Testowane pojazdy miały również bardzo dobrą zwrotność podczas manewrowania, oczywiście te z napędem na przednią oś manewrowały w grząskim terenie znacznie łatwiej.
Oczywiście trudno porównywać jazdę po wertepach z komfortem prowadzenia na utwardzonych drogach. Jednak zastosowanie resorów parabolicznych w zawieszeniach osi zespolonych wyraźnie poprawia komfort (ale też własności trakcyjne) w terenie podczas jazdy bez ładunku. Większa podatność zawieszenia zwiększa przyczepność kół na nierównej nawierzchni. Pokonywanie trasy przy nieustannych przechyłach i podskokach było doskonałym sprawdzianem fotela, który dobrze ustawiony łagodnie absorbował wstrząsy i poprawiał ogólny komfort jazdy.
W trakcie jazdy po ekstremalnych nierównościach okazało się, że niełatwo jest utrzymać stabilnie położenie pedału przyśpieszenia, tak aby prędkość obrotowa silnika nie zmieniała się zbyt gwałtownie na skutek drgań nogi kierowcy.
Obsługa z kabiny
Wszystkie elementy sterujące funkcjami mającymi wpływ na przyczepność kół napędowych – blokada mechanizmu różnicowego, układ przeciwpoślizgowy i zmiana rozkładu obciążenia osi – są zgrupowane w jednym, intuicyjnym w obsłudze module deski rozdzielczej, umieszczonym w łatwo dostępnym miejscu. Na środku panelu znajduje się obrotowy przełącznik blokad mechanizmów różnicowych, umożliwiający ich włączanie we właściwej kolejności, przy zachowaniu jak najlepszej kierowalności pojazdem – znajdujący się na panelu sterowania przełącznik obrotowy może mieć od jednej do czterech pozycji załączenia, zależnie od konfiguracji osi. Wygodne sterowanie blokadami mechanizmów różnicowych ułatwia pracę kierowcy. Stan blokady mechanizmu różnicowego jest sygnalizowany na wyświetlaczu w zestawie wskaźników. Sygnalizacja ta jest trójstopniowa: włączanie w toku, blokada włączona, wyłączanie w toku. Ekran blokad mechanizmów różnicowych pozostaje widoczny tak długo jak którakolwiek z blokad jest włączona lub trwa jej włączanie. Z kolei naciśnięcie przełącznika obrotowego powoduje wyłączenie układu przeciwpoślizgowego.
Wygoda i praktyczność
Wprowadzenie nowych rozwiązań w kabinie i układzie napędowym podnosi atrakcyjność testowanych pojazdów, poprawia warunki pracy kierowcy, zwiększając bezpieczeństwo i wydajność pracy. Samochód ciężarowy, który jest łatwy w prowadzeniu, przyciąga dobrych kierowców. W rezultacie następuje poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, spadają koszty paliwa i napraw, a wydajność transportu i zyski dla eksploatujących niezawodne i wygodne pojazdy wzrasta.
Scania jako jeden z niewielu producentów samochodów ciężarowych posiada bogatą ofertę kabin do pojazdów budowlanych, kabiny serii P i G dostępne są w odmianach: krótka, dzienna i sypialna. Kabiny nowej serii G są bardziej przestronne w porównaniu z kabinami serii P. Wyróżniają się wygodnym wejściem, większą ilością miejsca w schowkach oraz praktyczną konsolą środkową. Natomiast kabiny serii R w odmianach dzienna i sypialna to najwyższa półka dla użytkowników. Dla pojazdów budowlanych jednak łatwość zabudowy to najistotniejsze kryterium przy wyborze pojazdu. Właśnie w pojazdach budowlanych wymagane jest często zastosowanie specjalistycznej zabudowy. Wieloletnie doświadczenia na rynkach całego świata pokazują, że modułowe ramy Scania umożliwiają prawie nieograniczony zakres adaptacji. Dostępne są ramy o różnej wytrzymałości, istnieje możliwość wyboru podwozia standardowego lub wysokiego, które zapewnia bardzo duży prześwit i doskonałą ochronę wrażliwych elementów pojazdu przed uszkodzeniem.
Podsumowanie
Producenci samochodów budowlanych, chcąc pokonać konkurencję, narzucają sobie bardzo wysokie wymagania techniczne, aby sprostać często ekstremalnym warunkom użytkowania. Jednocześnie powinna być możliwość wykonania na podwoziu zabudowy specjalistycznej. Istotne jest także zapewnienie wysokich osiągów przy niskich kosztach eksploatacji. Niebagatelne też jest zapewnienie odpowiedniej niezawodności i trwałości konstrukcji, co zmniejsza czasy przestojów i redukuje koszty. Prezentowane Scanie to samochody o dużej wytrzymałości, odpornej na uszkodzenia konstrukcji i doskonałych osiągach silnika. Użytkownik musi jednak dokonać wyboru: pojazd z napędem na wszystkie osie, który będzie cięższy, co oznacza mniejszą ładowność i większe zużycie paliwa przy doskonałych własnościach trakcyjnych, czy też pojazd lżejszy, bardziej ekonomiczny, który przewiezie więcej ładunku.
